Դիաբետի ախտանիշները ներառում են ոտքերում անսովոր նշաններ – ինչպես հայտնաբերել
Մարդիկ հաճախ չեն էլ մտածում, որ իրենց ոտքերը կարող են պատմել առողջության մասին ավելին, քան կարծում են: Պատկերացրու, որ քո ոտքերը դառնում են մի տեսակ ազդանշանային համակարգ, որը նախազգուշացնում է լուրջ խնդիրների մասին: Դիաբետը, որը երկարատև հիվանդություն է և առաջացնում է արյան շաքարի բարձր մակարդակներ, հենց այդպիսի պայմաններից մեկն է: Այս հիվանդությունը կարող է աննկատ սողոսկել մեր կյանք, բայց ոտքերում երևացող որոշ նշաններ կարող են լինել առաջին զանգը: Ես ինքս հիշում եմ, թե ինչպես իմ մի հարազատը երկար ժամանակ անտեսում էր ոտքերի տարօրինակ զգացողությունները, մինչև որ բժիշկը ախտորոշեց դիաբետ: Այդպիսի պատմությունները շատ են, և դրանք հիշեցնում են, որ պետք է ուշադիր լինել մեր մարմնի ազդանշաններին:
Ինչու՞ է դիաբետը այդքան վտանգավոր: Առաջին տեսակի դիաբետի ճշգրիտ պատճառները դեռևս անհայտ են, բայց երկրորդ տեսակը հաճախ կապված է կենսակերպի հետ՝ ավելորդ քաշ, շարժման պակաս և երբեմն ժառանգականություն: Ամեն դեպքում, վաղ հայտնաբերումը կարող է փոխել ամեն ինչ: Բժիշկները միշտ ասում են, որ որքան շուտ սկսես բուժումը, այնքան ավելի լավ: Բայց խնդիրն այն է, որ դիաբետի որոշ ախտանիշներ հայտնվում են անսպասելի վայրերում, օրինակ՝ ոտքերում: Արյան շաքարի բարձր մակարդակները ժամանակի ընթացքում վնասում են ոտքերի նյարդերը և արյունատար անոթները: Diabetes UK կազմակերպությունը բացատրում է, որ այդ վնասը խանգարում է նյարդերին ստանալ անհրաժեշտ սննդանյութեր, ինչը հանգեցնում է զգայունության կորստի: Այսինքն՝ դու կարող ես չզգալ ցավը կամ վերքերը, և դա կարող է հանգեցնել լուրջ բարդությունների:
Եկեք խոսենք կոնկրետ նշանների մասին: Մեկը, որ շատերն են անտեսում, դա ոտքերում զգացվող ծակոցներն են կամ քորոցները, կարծես թե քնած ոտքի պես: Այդ զգացողությունը կարող է լինել մշտական կամ գալ-գնալ, բայց դա նյարդային վնասի առաջին ազդանշանն է: Հետո կարող է առաջանալ այրոցի պես ցավ, որը հատկապես ուժեղանում է գիշերը: Ոմանք նկարագրում են այն որպես մշտական անհանգստություն, որը չի թողնում հանգիստ քնել: Մեկ այլ նշան է խորքային ցավը կամ ձանձրալի ցավը ոտքերում, որը կարծես թե գալիս է ոսկորներից: Եթե դու չես զգում ոտքերդ, դա արդեն լուրջ է. կարող ես վնասել ոտքերդ առանց նկատելու, օրինակ՝ քայլելիս կամ կոշիկ հագնելիս:
Ոտքերի այտուցը նույնպես կարող է լինել ախտանիշ: Պատկերացրու, որ առավոտյան արթնանում ես, և ոտքերդ այտուցված են, կոշիկները դժվարությամբ ես հագնում: Դա կարող է լինել արյունատար անոթների վնասի հետևանքով: Մեկ այլ հետաքրքիր նշան է ոտքերի չքրտնելը: Նորմալում ոտքերը պետք է քրտնեն, բայց դիաբետի դեպքում դա կարող է դադարել, ինչը հանգեցնում է չոր և ճաքած մաշկի: Վերքերը, կտրվածքները կամ խոցերը, որոնք չեն լավանում, դա արդեն կարմիր դրոշ է: Պետք է անմիջապես գնալ բժշկի, որովհետև դրանք կարող են վարակվել և հանգեցնել ավելի մեծ խնդիրների:
Բացի դրանից, ոտքերում կարող են առաջանալ ցավեր կամ ջղաձգություններ, հատկապես հանգստի ժամանակ կամ քայլելիս: Մաշկը կարող է դառնալ փայլուն և հարթ, ինչը նշանակում է, որ արյունը լավ չի հոսում: Ոտքերի և ոտնաթաթերի վրա մազերի կորուստը նույնպես կարող է լինել ախտանիշ, քանի որ սնուցումը խանգարվում է: Այս ամենը կարող է թվալ մանրուք, բայց իրականում դրանք կարող են հանգեցնել ոտքերի դեֆորմացիաների: Օրինակ՝ ոտքերի մատները կարող են թեքվել ճանկի ձևով, ինչը կոչվում է ճանկաթաթ: Կամ մատները կարող են թեքվել մուրճի պես, որտեղ հոդը բարձրանում է վերև: Կարող են առաջանալ կոշտուկներ կամ կոշտացած մաշկի շերտեր մատների վրա, իսկ մեծ մատի կողքին կարող է առաջանալ բունիոն՝ կոշտացած հատված, որը ստիպում է մատը թեքվել:
Վերջին տարիներին Մեծ Բրիտանիայում դիաբետի հետ կապված ոտքերի ամպուտացիաները աճել են: 2015-ից 2018 թվականներին Անգլիայում եղել է 27,465 ստորին վերջույթների ամպուտացիա, ինչը 18.3 տոկոսով ավելի է, քան 2011-2014 թվականներին: Մեծ ամպուտացիաները (ծնկից ներքև) աճել են 8.8 տոկոսով, իսկ փոքրերը (ոտնաթաթից ներքև)՝ 22.4 տոկոսով: Diabetes UK-ը շեշտում է, որ մի քանի ժամը կարող է որոշել՝ կպահպանես ոտքդ, թե ոչ: Այդ պատճառով կարևոր է իմանալ, թե ինչպես խնամել ոտքերը, պարբերաբար ստուգել դրանք և ժամանակին դիմել բժշկի: Ես ինքս սկսել եմ ամեն օր ստուգել ոտքերս, և դա դարձել է սովորություն, որը կարող է փրկել կյանքը:
Բայց դիաբետի ախտանիշները միայն ոտքերով չեն սահմանափակվում: Այլ նշաններ են չափազանց ծարավը, հաճախակի միզարձակումը, հատկապես գիշերը, հոգնածությունը, որը չի անցնում, անսպասելի քաշի կորուստը և մկանների նվազումը: Կարող է առաջանալ քոր առնանդամի կամ հեշտոցի շրջանում, կամ կրկնվող թրաշ: Տեսողության մշուշացումը նույնպես կարող է լինել ախտանիշ: Այս ամենը միասին կարող է նշանակել, որ արյան շաքարը դուրս է եկել վերահսկողությունից: Եթե նկատում ես նման բաներ, մի սպասիր, գնա բժշկի: Վաղ ախտորոշումը կարող է կանխել բարդությունները, ինչպես ոտքերի խնդիրները, սրտի հիվանդությունները կամ երիկամների վնասը:
Իմ կարծիքով, մարդիկ պետք է ավելի ուշադիր լինեն իրենց առողջությանը: Այսօրվա արագ կյանքում հեշտ է անտեսել փոքր նշանները, բայց դրանք կարող են մեծ խնդիրների սկիզբը լինել: Եթե դու կարդում ես սա և մտածում ես, որ ինչ-որ բան ծանոթ է թվում, մի հապաղիր: Գնա ստուգվելու: Առողջությունը ամենակարևորն է, և ոտքերը կարող են լինել այն բանալին, որը բացում է դուռը դեպի ավելի լավ կյանք: Մտածիր այդ մասին հաջորդ անգամ, երբ կոշիկ ես հագնում:
Ես հիշում եմ մի պատմություն իմ ընկերոջ մասին, ով երկար ժամանակ զգում էր ոտքերում ջղաձգություններ, բայց մտածում էր, որ դա հոգնածությունից է: Միայն երբ վերքը չէր լավանում, գնաց բժշկի և իմացավ դիաբետի մասին: Հիմա նա վերահսկում է իր շաքարը և խնամում ոտքերը: Այդպիսի օրինակները շատ են, և դրանք ցույց են տալիս, որ կանխարգելումը ավելի լավ է, քան բուժումը: Diabetes UK-ը խորհուրդ է տալիս պարբերաբար ստուգել ոտքերը, հագնել հարմար կոշիկներ, խոնավացնել մաշկը և խուսափել ծխախոտից, որը վատացնում է արյան հոսքը:
Ամփոփելով՝ դիաբետը չի ընտրում տարիք կամ սեռ, բայց ոտքերում երևացող նշանները կարող են լինել առաջին զգուշացումը: Մի անտեսիր դրանք, և հիշիր, որ առողջությունը սկսվում է փոքր քայլերից:
